Chuyên gia lí giải nguyên nhân nào dẫn tới Hà Giang có mưa lớn trong thời gian gần đây?

Nguyên nhân của các đợt mưa lớn ở khu vực Hà Giang trong thời gian qua đều xuất phát từ việc hình thành vùng hội tụ giữa gió Đông Nam từ phía Đông và gió Tây Nam từ phía Tây trên khu vực vùng núi phía Bắc và điểm hội tụ tập trung quanh khu vực Hà Giang, nên đã gây mưa lớn ở nhiều nơi thuộc tỉnh Hà Giang.

PGS.TS Mai Văn Khiêm, Giám đốc Trung tâm Dự báo Khí tượng thủy văn Quốc gia cho biết, trong khoảng thời gian từ cuối tháng 6/2024 tới nay ở khu vực Hà Giang liên tục có mưa dông; trong đó có 3 thời điểm mưa lớn là đợt từ ngày 8-10/6; đợt ngày 3-4/7 và đợt đêm 9 rạng sáng 10/7.

Theo số liệu quan trắc thu thập được trên khu vực Hà Giang: Tổng lượng mưa từ 0h ngày 8/6 đến 19h ngày 10/6 phổ biến 150-250mm. Một số nơi lớn hơn 250mm như: Quảng Ngần (Vị Xuyên) 488mm; Tân Lập (Bắc Quang) 405mm; Ngam La (Yên Minh) 326mm; Cao Bồ (Vị Xuyên) 310mm…

Tổng lượng mưa từ 19h ngày 2/7 đến 19h ngày 4/7 phổ biến 80-150mm, một số nơi lớn hơn như: Việt Lâm (Vị Xuyên) 461 mm; Tân Lập (Bắc Quang) 394mm; Nậm Dịch (Hoàng Su Phì) 361mm; Thượng Sơn (Vị Xuyên) 312mm; Chế Là (Xín Mần) 219mm; tại Hà Giang 223.5mm; Bắc Mê 129,1mm…

Tổng lượng mưa từ 19h ngày 9/7 đến 19h ngày 10/7 phổ biến 50-150mm, một số nơi lớn hơn như: Tân Lập (Bắc Quang) 507mm; Xuân Minh (Quang Bình) 352mm; Trung Thành (Vị Xuyên) 176mm; Tiên Nguyên (Quang Bình) 167mm; Trung Thành (Vị Xuyên) 176mm.

Trong các đợt mưa lớn tháng 6 và tháng 7/2024, ở khu vực Hà Giang, Hoàng Su Phì, Bắc Mê, Bắc Quang và Đồng Văn nhiều ngày mưa rất lớn, có những ngày mưa to trên 200mm.

Bảng 1: Lượng mưa lớn nhất trong 1 ngày ghi nhận trong tháng 6 và từ 1- 11/7/2024 tại khu vực:

Theo số liệu thống kê, đợt mưa lớn nhất từng xuất hiện ở khu vực tỉnh Hà Giang, xảy ra từ ngày 12-17/8/1969, với tổng lượng mưa nghi nhận phổ biến 450-600mm, riêng tại Bắc Quang có lượng mưa cả đợt là 631mm.

Lượng mưa ngày lớn nhất đã từng nghi nhận tại Hà Giang là 346.8mm xảy ra vào tháng 7/2020; ở Bắc Quang là 439.6mm, xảy ra vào tháng 9/2019; ở Bắc Mê là 261.8mm, xảy ra vào tháng T6/2012

Trong đợt mưa từ 8-11/6, tại Trạm Đồng Văn quan trắc được tổng lượng mưa là 275.1mm, trong đó ngày 08/6 có lượng mưa là 111.4 mm đã xếp vào ngày có lượng mưa cao thứ 3 trong cùng kỳ tháng 6 tại trạm (số liệu tại trạm Đồng Văn có từ năm 2015).

Ngày 3/7 lượng mưa tại Bắc Quang là 297.1mm, xếp vào ngày có lượng mưa cao thứ 4 trong cùng kỳ tháng 7 tại trạm (số liệu tại trạm Bắc Quang có từ năm 1961). Cũng trong ngày 03/7, tại trạm Bắc Mê có giá trị lượng mưa ngày là 103.2mm, xếp vào ngày có lượng mưa cao thứ 6 trong cùng kỳ tháng 7 tại trạm (số liệu tại trạm Bắc Mê có từ năm 1975).

“Trong đợt mưa ngày vừa qua tại Tân Lập (Bắc Quang) đo được lượng mưa từ 19h ngày 9-7h ngày 10/7 lên tới 507mm. Đây là tram quan trắc mới được thành lập 2-3 năm gần đây nên không thể đánh giá với số liệu lịch sử.

Tuy nhiên lượng mưa như vậy được xem là rất lớn, nếu chỉ so với chuỗi dữ liệu mưa tại Tân Lập từ đầu năm tới giờ thì đây là lượng mưa ngày lớn nhất từ đầu năm tới giờ”, ông Mai Văn Khiêm chia sẻ.

Về nguyên nhân của các đợt mưa lớn ở khu vực Hà Giang trong thời gian qua được PGS.TS Mai Văn Khiêm cho rằng: "Đều xuất phát từ việc hình thành vùng hội tụ giữa gió Đông Nam từ phía Đông và gió Tây Nam từ phía Tây trên khu vực vùng núi phía Bắc và điểm hội tụ tập trung quanh khu vực Hà Giang, nên đã gây mưa lớn ở nhiều nơi thuộc tỉnh Hà Giang.

Trên phạm vi cả nước có 3 tâm mưa chính là tại Bắc Quang (Hà Giang), Trà My (Quảng Nam) và Nam Đông (Thừa Thiên Huế). Trong đó khu vực Bắc Quang (trạm quan trắc khí tượng Bắc Quang) tổng lượng mưa năm ở đây phổ biến từ 4400-4800mm, có năm lớn nhất lên tới 6466mm xảy ra vào năm 1971 và khu vực này được xem là tâm mưa lớn nhất cả nước”.