Trong vài ngày gần đây, những cơn mưa ở miền Bắc, miền Trung thường đi kèm nhiều sấm sét, thậm chí có khi không mưa cũng vẫn có sấm. Mùa hè năm nay, ở nước ta có thể có nhiều dông sét hơn so với những năm trước. Lý do của việc này là gì?
Sấm sét xảy ra rất nhiều trước và trong các cơn mưa ở miền Bắc trong những ngày gần đây. Và theo dự báo, mùa hè năm nay ở nước ta có khả năng sẽ có nhiều dông, sét hơn mức trung bình các năm trước.
Thực tế, nước ta nằm ở tâm dông châu Á, là một trong 3 tâm dông trên thế giới, tức là những khu vực có hoạt động dông sét mạnh. Mỗi năm, ở nước ta có khoảng 100 ngày có dông và phải hứng chịu khoảng 2 triệu cú sét.
Ở nước ta, những cơn dông thường xảy ra do gió mang hơi ẩm từ Biển Đông vào đất liền. Không khí ẩm trộn với không khí ấm trong lục địa đang bay lên cao do Mặt Trời và ở những điều kiện không ổn định sẽ tạo ra cơn dông.
Nhưng không phải chỉ những nơi có dông mới có sét. Ngay cả một địa điểm không có dông vẫn có thể phải chịu những cú sét từ một đám mây dông ở cách đó hơn 10 km. Đây là điều cực kỳ nguy hiểm vì người dân không biết để phòng tránh.
Theo dự báo, mùa Hè năm nay ở Đông Nam Á, bao gồm ở Việt Nam, sẽ có nhiều sét hơn. Phó Giáo sư Steve Yim của Trường Môi trường châu Á thuộc ĐH Công nghệ Nanyang (Singapore) nói, sự thay đổi khí hậu sẽ làm tăng tần suất sét do hoạt động đối lưu và độ ẩm trong khí quyển đều tăng.
Hơn nữa, nhiệt độ tăng cao trên khắp thế giới do Trái Đất ấm lên cũng có thể làm tăng khả năng xảy ra dông. Lý do là vì bầu khí quyển ấm lên sẽ giữ nhiều hơi ẩm hơn, mà theo Hiệp hội Khí tượng Hoàng gia của Anh thì khí quyển cứ ấm lên 1oC là độ ẩm sẽ tăng 7%.
Điều này cũng đã được dự báo bởi các nhà khoa học ở ĐH California và ĐH bang New York (Mỹ): Họ nói rằng nhiệt độ không khí trung bình toàn cầu cứ tăng 1oC thì số tia sét đánh xuống sẽ tăng khoảng 12%.
Mà ở những nước ở vùng nhiệt đới như nước ta thì khi tầng khí quyển gần với bề mặt đất nhất bị nóng lên, càng có nhiều năng lượng cần được giải phóng. Điều này có thể gây ra nhiều sét hơn, khi mà các dòng đối lưu - là các “vòng” được tạo nên bởi sự khác biệt về nhiệt độ - sẽ xuất hiện thường xuyên hơn, theo Phó giáo sư Yim.
Theo Trung tâm Khí tượng thủy văn Quốc gia, ở miền Bắc nước ta, dông sét thường xảy ra nhiều từ tháng 4 đến tháng 8. Thời điểm tháng 5 đến tháng 7 dễ có dông lớn do có những đợt nóng gay gắt, sau đó không khí nóng và không khí lạnh dễ “va” nhau.
Khi có dông, sét, người dân nên tìm chỗ trú ngay; tránh ở gần những khu vực có nước như sông hồ, bể bơi; tránh dùng thiết bị điện; tránh cầm những đồ vật bằng kim loại; không đứng dưới cây cao; tốt nhất là đợi ít nhất 30 phút kể từ khi nghe thấy tiếng sấm cuối cùng rồi mới ra ngoài trời.
Bùi Việt
