Ảnh hưởng của cơn bão Mặt trời mạnh bất thường đang tấn công Trái đất, những nguy hại gì sẽ có thể xảy ra?

Bão mặt trời còn có tên gọi khác là bão từ, hay bão địa từ. Chúng là những vụ nổ cực lớn trên Mặt trời, khi năng lượng tích trữ trong từ trường xoắn ở trên các vết đen Mặt trời được giải phóng đột ngột. Chỉ trong vài phút, bão Mặt trời có thể làm nóng vật liệu lên tới hàng triệu độ và tạo ra một loạt bức xạ trên khắp quang phổ, sóng vô tuyến, tia X và tia gamma. Được biết, cơn bão mặt trời cấp G4 sắp đổ bộ tới đây, có độ mạnh cấp 2 và khả năng gây ra các vấn đề về kiểm soát điện áp trên diện rộng.

Chuyên gia thiên văn học Đặng Vũ Tuấn Sơn, Chủ tịch Hội Thiên văn và Vũ trụ học Việt Nam cho biết, bão Mặt Trời trên thực tế là sự bùng nổ bất thường của các hạt mang điện phóng ra từ Mặt Trời, một hiện tượng được gọi chính xác là sự phun trào nhật hoa (CME). Những dòng hạt mang điện từ Mặt Trời thường ngày vẫn liên tục phóng vào không gian và va chạm với Trái Đất. Dòng hạt mang điện đó được gọi là gió Mặt Trời.

Còn bão Mặt Trời, hay sự phun trào nhật hoa trên thực tế là sự tăng cường độ đột ngột của gió Mặt Trời do hoạt động bất thường ở một khu vực nào đó trên Mặt Trời với sự xuất hiện của những quầng lửa hoặc các vết đen.

Những vụ bùng nổ hoạt động ở một số khu vực của Mặt Trời thường gây ra những hiệu ứng từ ảnh hưởng tới sinh hoạt của con người ở Trái Đất. Thường thì những vụ phun trào nhật hoa nhỏ, thường dẫn tới những hiệu ứng chúng ta gọi là bão từ hay bão Mặt Trời chỉ gây ảnh hưởng ở mức độ thấp, chẳng hạn như làm gián đoạn sóng truyền hình, radio, điện thoại… có ảnh hưởng tới sức khỏe của con người nhưng mức độ không đáng ngại.

Hoạt động của Mặt Trời cùng tác động của nó là không thể ngăn cản được. Tuy nhiên nếu dự báo sớm, các cơ quan chức năng có thể sớm có kế hoạch bảo trì và sẵn sàng sửa chữa những hư hại về kỹ thuật mà hiện tượng này gây ra. Mỗi đợt bão Mặt Trời diễn ra ngắn, vài giờ đến vài ngày.

PGS.TS Hà Duyên Châu, Nguyên Viện trưởng Viện Vật lý Địa cầu cho biết, bão Mặt Trời hay còn gọi là bão từ có thể gây ra tình trạng mất tín hiệu vệ tinh, nhiễu loạn sóng radio, việc điều khiển bay bị gián đoạn... Theo thống kê thì trên thế giới hàng năm xảy ra rất nhiều trận bão Mặt Trời. Bão từ mạnh cũng có khả năng ảnh hưởng tới đường dây tải điện và các ống dẫn dầu khí.

Theo các chuyên gia vật lý thiên văn, cứ 11 năm sẽ đến thời kỳ mặt trời hoạt động mạnh, đỉnh của các chu kỳ bão Mặt Trời là các năm 2000, 2012 và đến nay là năm 2022. Theo chu kỳ này, từ nay đến đầu năm 2023 có thể sẽ có các trận bão Mặt Trời lớn.

Ngoài những ảnh hưởng về nguồn điện và thông tin liên lạc, sức khỏe của con người cũng bị ảnh hưởng bởi bão Mặt trời, đặc biệt là người mắc bệnh tim mạch. Từ trường có tác động mạnh đến hoạt động của các cơ quan trong cơ thể con người.

Bắt đầu từ ngày 8/5, một cụm các vết đen Mặt trời đã xuất hiện và tạo ra các tia sáng từ trung bình đến mạnh, kéo theo 5 vụ nổ plasma hướng về Trái đất. Những vụ nổ này có khả năng làm gián đoạn hệ thống vệ tinh quỹ đạo và lưới điện Trái đất. NOAA cho biết, khu vực xuất hiện các tia sáng có đường kính to gấp 16 lần Trái đất.

Cơn bão Mặt trời cấp G4 còn tạo ra Bắc cực quang vào cuối tuần này ở khu vực phía Bắc nước Mỹ. Ông Shawn Dahl, Nhà dự báo thời tiết của NOAA cho biết, cơn bão Mặt trời này được đánh giá là khá nghiêm trọng và bất thường. Tuy chưa đạt tới mức độ cao nhất là G5 nhưng các nhà khoa học cũng không thể coi thường mức độ của G4.