Người xưa tính thời gian theo canh giờ. Xem giờ trong phong thủy là một cách gọi tên giờ giấc vào ban đêm. Đồng hồ được người xưa tính từ 19h tối hôm trước đến 5h sáng hôm sau. Một giờ được đặt là 2 giờ. Theo cách tính trên thì sẽ có 5 giờ, cụ thể như sau:
- Canh 1: Người ta tính canh 1 từ 19 giờ tối đến 9 giờ tối, tức là giờ Tuất.
- Canh 2: Người ta tính canh 2 từ 9 giờ đến 11 giờ cùng ngày là giờ Kỷ Hợi.
- Canh 3: Người ta tính canh 3 từ 23h đêm hôm trước đến 1h sáng hôm sau, tức là giờ Tý.
- Canh 4: Người ta tính canh 4 từ 1 giờ đến 3 giờ sáng, tức là giờ Sửu.
- Canh 5: Người ta tính canh 5 từ 3 giờ đến 5 giờ sáng, tức là giờ Dần.
Vì thế mới có câu tục ngữ “Nửa đêm ngủ, canh năm dậy”, nghĩa là một người phải dậy vào lúc tờ mờ sáng, làm công việc nặng nhọc, cực khổ.
Còn câu “Canh ba chớ tham nữ sắc” lại là một lời khuyên chân thành dành cho nam giới và phụ nữ.
"Canh ba'' vào thời xưa thì được xem là khoảng thời gian từ 11 giờ tối đến 1h sáng. Người xưa cho rằng đây là thời gian nên ngủ để cơ thể phục hồi, giải độc. Vì vậy, giờ này nếu con người ta tham dục, còn muốn quan hệ nam nữ thì sẽ cản trở việc thải độc gan.
Việc không tiết chế trong thời gian dài còn khiến cho thận bị áp lực, tổn hại đến sức khỏe của thận.
Nửa vế sau cũng liên quan đến sức khỏe, gọi là ''không ăn lúc nửa đêm'', hay còn gọi là ''không ăn vào canh một'', cũng là một kinh nghiệm sức khỏe được đúc kết từ cổ nhân.
''Canh một'' vào thời xưa chính là khoảng thời gian từ 7h giờ đến 9h tối. Câu nói này khiến nhiều người thời nay khó lý giải, vì đây chính là thời điểm mà nhiều người tan làm và về nhà ăn cơm. Nhưng nếu theo cách nói người xưa thì chúng ta sẽ phải nhịn đói, vậy tại sao cổ nhân lại khuyên vậy?
Bởi vì người xưa đều làm việc theo quy luật lúc mặt trời mọc và nghỉ ngơi lúc mặt trời lặn. Người xưa thường dậy vào lúc 5 giờ sáng và đi ngủ vào lúc 9 giờ tối. Vì vậy trong khoảng thời gian này mà ăn cơm tối, cũng giống như việc chúng ta sau khi ăn cơm đêm xong sẽ lập tức đi ngủ, không những không tốt cho hệ tiêu hóa, mà thời gian dài sẽ dẫn đến việc bị viêm dạ dày nghiêm trọng, thậm chí là đổ bệnh.
Người xưa còn có thói quen không ăn cơm quá trưa, thậm chí còn có lệnh cấm ăn vào giờ giới nghiêm. Bởi vậy nên cổ nhân thường chỉ ăn hai bữa sáng và bữa trưa, còn tối thì không.
Điều này cũng là một đạo lý có tính nhất định, vì buổi tối chính là thời gian cho cơ quan nội tạng được nghỉ ngơi, như thế mới có tinh thần cho một ngày mới. Đó cũng là lý do mà buổi tối không nên để tiêu hóa quá nhiều, khiến nội tạng trong cơ thể tăng thêm áp lực.
Đương nhiên cũng rất nhiều người hiện đại nói rằng: “Sáng đi làm, tối nghỉ ngơi” đã không còn phù hợp với thời nay nữa rồi.
Câu tục ngữ “Canh ba chớ tham nữ sắc, không ăn vào canh một” chính là muốn nhắc nhở con người ta ăn ngủ sao cho điều độ để giữ gìn sức khỏe, sống lành mạnh.
Bùi Việt
